Een race tussen rollator en racefiets

Volgens de cijfers van het CBS telden we in 2020 in Nederland bijna 2,5 miljoen inwoners die 70+ waren. Hoewel de term bejaard of ouderen een dynamische term is die ondergeschikt is aan verschillende culturen, persoonlijke visie op het leven, gezondheidsstatus en in welk tijdperk we leven, generaliseer ik de 70+ als ‘bejaard’. Over twintig jaar zal dit begrip geheid een sociale, culturele en politiek-economische transformatie hebben ondergaan. Gelukkig duurt het voor mij nog even voordat het zover is. Maar mijn ouders en veel patiënten die we in het ziekenhuis opnemen, vallen wel in deze categorie.

Opvallend is dat – ongeacht de leeftijd – zelfstandigheid en onafhankelijkheid het grootste goed en streven van de mens zijn. Zo werd ik voor het eerst als dertiger begoocheld door de rol van de rollator bij de emancipatie van bejaarden.

De voorvork van mijn vaders rollator was gebogen na een ongelukje. De winkel waar we hem hadden aangeschaft was dicht. Alternatief was een bezoek aan de fietsenmaker. ‘De rollator is voor mij nu wat een racefiets voor jou is’, grapte mijn vader. Ik nam de kreupele rollator mee naar de fietsenmaker. De jonge eigenaar zei meteen dat de rollator vervangen moest worden. Maar de twee grijze Rotterdammers die als hobby daar klusten, gingen de uitdaging direct aan en kwamen met gereedschap na gereedschap aan om de voorvork recht te buigen. Na vijf pogingen zetten ze uiteindelijk met een triomfantelijk blik de rollator rechtop en zeiden met een knipoog: ‘Doe je voorzichtig volgende keer?’

Ik realiseerde me dat de meerderheid van de patiënten die ik dagelijks zie van hun leeftijd is. Patiënten die steeds afhankelijker worden en na een behandeling dagenlang in het ziekenhuis wachten omdat de thuiszorg nog niet rond is. Er is nu een tekort aan maar liefst 30 duizend verpleegkundigen. Dat er een structurele oplossing vanuit de politiek ontbreekt, is ook geen nieuws meer. Bij sommige van de patiënten is de familie bereid om tijdelijk in te vallen voordat de thuiszorg geregeld is. Maar het verantwoordelijkheidsgevoel om regelmatig een deel van de zorg van onze ouders op ons te nemen, blijft een orthodoxe gedachte. Meer betrokkenheid en participatie van familie en naasten in de ouderzorg kan juist de druk van de ketel halen bij een exponentieel groeiend tekort aan verpleegkundigen. Daarnaast kan het mogelijk ook een heelmiddel zijn tegen de kwaal ‘eenzaamheid’ bij ouderen, waar we eigenlijk ook weinig raad mee weten.

De vraag is, of het te veel gevraagd is om een deel van onze vrije tijd, die al schaars is, te besteden aan de zorg voor onze ouders, die ons jaren bijstonden om onafhankelijk te worden. Ondanks dat we met ‘Zeus’-achtig gespierde bovenbenen de Mont Ventoux kunnen beklimmen, zullen zelfs de dertigers van nu ooit vergrijzen, zal onze snelheid afnemen en zullen we ooit weer afhankelijk worden. Niet van onze ouders die thuisbleven als we ziek waren, maar van de generatie die we opvoeden met onszelf als rolmodel. Hoe die generatie dat met ons gaat aanpakken, hangt volledig af van de maatschappelijke koers die we nu zelf kiezen in de huidige tijdgeest van ‘alleen maar rechten en geen plichten’. Dit is tevens uitmuntend verwoord in de laatste column van Esther van Fenema.  

Ondertussen reed ik de rollator richting mijn auto en dacht aan mijn racefiets, die eigenlijk ook toe is aan een beurt.